Μία ευγενική φωνή στο ραδιόφωνο (update)

Ο enteka δημοσίευσε αυτό το πρωτοχρονιάτικο πόστ (εντεκα της Πρωτοχρονιάς), και με αφορμή το πόστ-μέσα-στο-πόστ ο Αθήναιος άφησε ένα σχόλιο, το οποίο ο enteka το ανέβασε στην καθεαυτή-ποστ-μέσα-στο-πόστ δημοσίευση.
Ενθυμούμενος συγκινημένος ο Αθήναιος, αναφέρεται στις εκπομπές του Ζακ Μεναχέμ*, που ηχογραφούσε η μητέρα του στην Ιερουσαλήμ, και στις εκπομπές, που άκουγε ο ίδιος στην Ελλάδα από την συχνότητα του 9,84 και συγκεκριμένα μία εκπομπη τις παραμονές της Πρωτοχρονιάς του 1987 (ή μήπως του 1988; )
Έτσι με αφορμή τους δύο αυτούς ιστολόγους θυμήθηκα και εγώ τον Ζακ Μεναχέμ.
Τον θυμάμαι, όταν ήμουν μικρό παιδάκι, να ντύνει με την χαρακτηριστική φωνή του παραμύθια ηχογραφημένα στο βινύλιο. Εάν θυμάμαι καλά, ο δίσκος, που είχα ήταν ο Καρυοθραύστης. Η Ορχήστρα να παίζει την σουϊτα και ο Μεναχέμ να αφηγείται. Δεν ξέρω, εάν η φωνή του αφηγητή με έκανε να αγαπήσω την «κλασσική» μουσική, ή η τελευταία με έκανε να προσέξω τον αφηγητή. Το πιθανότερο είναι να υπήρξε αλληλεπίδραση.
Τα χρόνια πέρασαν. Άρχισα να ακούω τους δίσκους μου χωρίς συνοδεία αφηγητή, εκτός εάν πρόκειται για έργα όπως το Ο Πέτρος και ο Λύκος, και για πολλά χρόνια είχα να ακούσω την φωνή του Μεναχέμ. Ώσπου ανακάλυψα ότι έκανε εκπομπές μέσα από τη συχνότητα του 9,84. Όταν τον ανακάλυψα βρισκόμουν στην ύστερη εφηβεία, όπου δύσκολα ξυπνούσα νωρίς τα πρωϊνά του Σαββατοκύριακου. Τον άκουγα, λοιπόν, κάποιες φορές περιστασιακά Κυριακές βράδυ, τότε που μεταδιδόταν η εκπομπή σε επανάληψη και μού ξυπνούσαν οι αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας.
Όταν πάρα πολλοί αγνοούσαμε οποιαδήποτε μουσική πέρα από την αγγλοσαξωνική, παίζοντάς το δήθεν μοντέρνοι, ή ήμαστε καταβυθισμένοι στα χειρότερα προϊόντα αντίγραφα της «ανατολίτικης» κουλτούρας, στα πλαίσια της άκριτης εξύμνησης της «λαϊκής ψυχής», ο Μεναχέμ μάς ταξίδευε από την Αθήνα στο Παρίσι και από εκεί στο Αμμάν και στην Βυρηττό περνώντας μέσα από το Μπουένος Άϊρες και την Κούβα κλπ. Ο Μεναχέμ μάς ταξίδευε στις μουσικές του κόσμου, πριν ο όρος γίνει της μόδας και για την χάρη της μουσικής ποικιλλίας. Διότι έχω την εντύπωση πως πολλοί προβάλλουν τις μουσικές του κόσμου, όχι για να ανοίξουν τους ορίζοντές μας, αλλά απλώς για να υποτιμήσουν την αγγλοσαξωνική παραγωγή (που κάποτε την υπερπρόβαλλαν). Χρησιμοποιούν την μουσική του κόσμου, λοιπόν, για αλλότριους σκοπούς.
Στην σημερινή εποχή της δήθεν απλότητας και φιλίας, όπου όλοι προσφωνούνται «Ρε Ριχάρδε», «Βρε Βιλελμίνη μου», αλλά ποτέ «Κύριε» ή «Κυρία», λες και βρισκόμαστε εν Παραδείσω, όπου μόνο ο Θεός είναι ο Κύριος, ο Ζακ Μεναχέμ άνοιγε την εκπομπή του και παρουσίαζε τους συνεργάτες του λέγοντας «ο κύριος Τάδε στην ηχοληψία», «οι κυρίες Δείνα, στα τηλέφωνα». Κύριοι και κυρίες, φυσικά, ήταν οι ακροατές, που επικοινωνούσαν μαζί του.
Φαντάζομαι τον Ζακ Μεναχέμ, στα πλαίσια της αστικής ευγένειας, να κάνει εκπομπη φορώντας κουστούμι και γραβάττα, έστω και εάν ξέρει ότι δεν είναι απαραίτητο, καθώς το ραδιόφωνο δεν συνδυάζεται με την εικόνα. Δεν θα είναι ακριβό και φιγουρατζίδικο, αλλά ούτε και σαν βαριεστημένου ψευδηθικολόγου γυμνασιάρχου.
Ο Ζακ Μεναχέμ είναι κατά την γνώμη μου από τις χαρακτηριστικότερες και ευγενικότερες φωνές των ελληνικών ραδιοκυμάτων.

* υποψιάζομαι, γιατί ο Αθήναιος έγραψε του Έλληνα Ζακ Μεναχέμ και νομίζω ότι θα πρέπει να αισθανόμαστε αισχύνη για την προκατάληψή μας να αμφισβητούμε για την ελληνικότητα κάποιου, επειδή ανήκει σε άλλο θρήσκευμα από αυτό της πλειοψηφίας και ιδίως, όταν έχει βιώματα, που δεν θα θέλαμε ούτε καν να τα φανταστούμε.

Ο Ζακ Μεναχέμ απεβίωσε την 15η Μαρτίου του 2008. Ύψιστη τιμή στην μνήμη του δεν είναι τα «ξύλινα» «έφυγε ο τελευταίος μεγάλος» κλπ, αλλά είναι συνάδελφοι και διάδοχοί του στο ραδιόφωνο να διδαχθούν, να διδάξουν και να επεκτείνουν το παράδειγμά του, το ήθος του και την ευγένειά του.