Στο πρόσφατο παρελθόν η απώλεια μιας διασημότητας ήταν μια πληροφορία, που εξέπεμπαν τα media. Επίσης, εάν είχε και κάποιον θεσμικό ρόλο, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο έπαιζαν «κλασσική» μουσική, κάνοντας όλους εμάς, που μάς αρέσει αυτό το είδος μουσικής, να απορούμε τουλάχιστον. Στην είδηση της απώλειας οι αντιδράσεις μας θα ήταν μια σκέψη για την ίδια την απώλεια, για το φευγαλέο της ζωής. Οπωσδήποτε, όμως, δεν θα πενθούσαμε ή έστω δεν θα φαινόμαστε σαν να πενθούσαμε ή να ήμαστε συντεριμμένοι.
Όλα αυτά έχουν αλλάξει πλέον και το ξέρεις. Συνεχίζουν και σήμερα να είναι πρωτίστως τα media, που κοινολογούν τους θανάτους των επωνύμων. Δεν τους πληροφορηθήκαμε από εσένα. Εάν συνέβη το τελευταίο, είσαι προφανώς ένας καλύτερος opinion leader. Εάν τους πληροφορήθηκες από άλλους χρήστες των κοινωνικών δικτύων, μάλλον είσαι και συ χαμηλότερα στην αλυσίδα. Οι βασικοί opinion leaders είναι αυτοί, που παίρνουν κατ’ ευθείαν την πληροφορία από τα media, ή έστω αυτοί που από την πληθώρα των πληροφοριών την επιβάλουν ως την πλέον σημαντική. Τα παραπάνω, φυσικά, θα πρέπει να συνδυαστούν με την ταχύτητα πρόσβασης στην πηγή, τον κύκλο των ατόμων, που επιρρεάζουν κλπ. Όμως και πάλι είναι τα media, που αποτελούν τους τόπους, όπου πρωτοεκπέμπονται οι πληροφορίες αυτές. Φυσικά όχι μόνο για το λυπηρό θέμα του θανάτου, αλλά για οτιδήποτε. Τώρα μάλλον έκανα ηροδότεια παρέκβαση, αλλά τέλος πάντων μάλλον αυτά τα έγραψα για να μην παρασυρθείς από τον ενθουσιασμό σου ότι τα παραδοσιακά media (ή τουλάχιστον οι παραδοσιακές επιχειρήσεις του χώρου) πνέουν τα λοίσθια, επειδή άνοιξες κάποιο blog. Σίγουρα ο ρόλος τους αλλάζει, αλλά παραμένουν. Το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση μακροπρόθεσμα, ειλικρινά δεν γνωρίζω.
Μια μεγάλη αλλαγή ίσως είναι ότι πλέον σήμερα έχουν λιγότερη ισχύ αυτά ή το κράτος να σού επιβάλουν το ποιές είναι σημαντικές προσωπικότητες. Πλέον δεν έχει σημασία η μεσίστια σημαία ή το πρωτοσέλιδο, όσο τα απανωτά τουιταρίσματα και τα «likes» (μα πότε επιτέλους θα βρεθεί κάποιος να κάνει ένα κουμπι, που να λέει «θλίβομαι», «συμπάσχω» κλπ; Το να κάνεις «like» σε έναν θάνατο κλπ είναι λίγο διαστροφικό). Όμως, αυτά τα «like» και τα τουίτς έχουν κάτι το παράξενο. Δημιουργούν την εντύπωση ότι, από την μια μεριά δεν θρήνησες τους δικούς σου νεκρούς, με τους οποίους είχες σχέση, όσο θρήνησες την διασημότητα, με την οποία δεν είχες σχέση. Μοιάζει μάλιστα πως την θρήνησες περισσότερο από τους δικούς της, αλλά και τους δικούς σου-νεκρούς, οικείους. (Εδώ μια διαφορετική άποψη, που δεν βλέπει κάτι το περίεργο. Δεν μπορώ να μπω στον νου του να ξέρω, εάν όντως σκέφτεται έτσι. Μην ξεχνάς, όμως, ότι πρόκειται και για επαγγελματία αρθρογράφο και πρέπει/ξέρει να γράφει κείμενα που είναι παραστατικά και ζωντανά, όπως αυτός εδώ ο δημοσιογράφος κατόρθωσε να βιώσει και να μας μεταφέρει τα πολιτισμικά σημάδια της κρίσης.)
Υποθέτω ότι είναι πολύ πιθανόν να κάθεσαι τώρα, και να συγκρίνεις τον εαυτό σου. Να μέμφεσαι την μοίρα σου και τον εαυτό σου, διότι δεν τόλμησες. Πήγες σε μια συμβατική σχολή και μέσα σε αυτήν δεν τόλμησες καν να επιλέξεις ένα πιο τολμηρό μάθημα. Εξάλλου, τί πιθανότητες είχε να σού χρησιμεύσει επαγγελματικά ένα μάθημα στην φιλοσοφία, όταν μπορούσες να πάρεις το «Διοίκηση Επιχειρήσεων XXXIV»; Στον δε ελεύθερό σου χρόνο, εάν ήθελες να κάνεις κάτι δημιουργικό, δεν πήγες στην ζωγραφική, που σού άρεσε, ούτε σε θέατρο ή χορό ή σε ερασιτεχνική αστρονομία, αλλά το πιθανότερο σε κάποιο σεμινάριο χρήσης των τελευταίων λογιστικών προγραμμάτων. Όσο για την δουλειά σου ακολούθησες την πεπατημένη: την σιγουριά του δημοσίου, την οικογενειακή επιχείρηση κλπ. Και διαβάζεις για τον έναν που εγκατέλειψε την σχολή του και δημιούργησε σχεδόν δική του σχολή σκέψης, τον άλλον που σού λέει ότι άρχισε να παίζει μουσική με ένα τούβλο, σαν να ήταν φλάουτο, και τώρα έχει κατακτήσει τις αίθουσες συναυλιών και τα στούντιο κλπ.
Μην ανησυχείς! Δεν είσαι ο μόνος που έχει τέτοια συναισθήματα. Η δε συμπεριφορά σου ήταν τελείως ορθολογική σε σχέση με τις επιλογές σου. Γιατί τα φώτα της δημοσιότητας πέφτουν στους τολμητίες, που πέτυχαν ή σε αυτούς που απορρίφθηκαν από την πεπατημένη και πέτυχαν, όπου υπάρχει μια εκ των υστέρων αφήγηση για την τελευταία κατηγορία.. Διότι είναι και οι άλλοι για τους οποίους ποτέ δεν ακούς, ίσως κάποια φορά στις γενικές αναφορές για τους εκτός συστήματος, που χρειάζονται την στηριξή μας κλπ. Επίσης μην ξεχνάς ότι υπάρχει και η άλλη πλευρά. Όλοι αυτοί, που ακολούθησαν την πεπατημένη και είναι επιτυχημένοι με τις ποικίλες ερμηνείες της λέξης. Όλη αυτή η συζήτηση για αυτούς που δεν ακολούθησαν την πεπατημένη- και (υπονοείται πως) είναι οι (μονοι) επιτυχημένοι της ζωής που πρέπει να θαυμάζουμε- θυμίζει λίγο την συζήτηση για τους διάσημους, που φέρουν κάποια ιδιαίτερη κατάσταση. Όντως, π.χ, μπορούμε να απαριθμήσουμε τόσους Προέδρους των ΗΠΑ, που ήταν δυσλεξικοί, αλλά η δυσλεξία δεν είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη για κατάληψη και επιτυχία στο συγκεκριμένο αξίωμα. Προφανώς, θα υπήρξαν και άλλοι εξίσου επιτυχημένοι, που δεν είχαν δυσλεξία κλπ.
Χωρίς να θέλουμε να υποτιμήσουμε την επιτυχία τους, πρέπει να σημειώσουμε ότι πολλές φορες αυτή η εικόνα του επιτυχημένου, που τα κατάφερε όλα μονος του δεν ανταποκρίνεται απόλυτα στην πραγματικότητα. Η επιτυχία, συνήθως, έγκειται στο ότι κατάφεραν να συνδέσουν ιδέες, πράξεις κλπ άλλων, η να σκεφτούν προτείνουν μια διαφορετική διαδρομή-λύση σε προβλήματα, που μέχρι στιγμής κανεις δεν είχε μπορέσει να επιλύσει. Δεν υποννοώ φυσικά ότι την εξέλιξη και την πρόοδο την κινουν μόνο οι συλλογικότητες, ούτε ότι δεν υπήρχαν άτομα, που για να προχωρήσουν ουσιαστικά εκμεταλλεύθηκαν με τον πιο χυδαίο τρόπο τους κόπους των άλλων. Υπάρχουν και αυτές οι περιπτώσεις. Σημαντικότερο είναι η ικανότητά τους να σκεφτούν αιρετικά και έξω από την πεπατημένη.
Επίσης, πολλές φορές προσπάθησαν να εκμεταλλευθούν θετικά την όποια τους εμπειρία, κάτι που οι περισσότεροι δεν μπορούμε. Είμαστε πολύ γκρινιάρηδες για να το δούμε. Ας το παραδεχθούμε: Οι Μεγαλειότητές μας είναι γεννημένες για τα μεγάλα. Δεν είναι δυνατόν να κάνουμε χαμηλού επιπέδου δουλειές και όταν αναγκαζόμαστε να το κάνουμε βρίζουμε από μέσα μας. Όμως, εάν το σκεφτείς, είναι πιο δημιουργικό και ίσως για αυτό και να θαυμάζουμε τον «μπακαλόγατο», που έγινε μεγαλέμπορος, από αυτόν που περίμενε ότι με την αποφοίτησή του τον περιμένει η πολυθρόνα του διευθυντή και που το πιθανότερο είναι να έχει σκαλώσει στα μεσοχαμηλά σκαλιά της ιεραρχίας.
Μού έρχονται στον νου ο Αϊνστάιν και ο Βέντρις. Ούτε ο ένας, ούτε και ο άλλος ξυπνήσαν μια μέρα και σκέφτηκε την Θεωρία της Σχετικότητας ο ένας, αποκρυπτογράφησε την Γραμμική Β ο άλλος. Εκμεταλλεύθηκαν τα λάθη, τις αποτυχίες, αλλά και τις επιτυχίες άλλων και προσπάθησαν να δουν ο καθένας την κατάσταση διαφορετικά (πχ εδώ ή εδώ). Θέλει ανοικτό μυαλό για να δεις τα αδιέξοδα των άλλων και να προσπαθήσεις να ακολουθήσεις έναν άλλον δρόμο. Επίσης, δεν σημαίνει καθόλου ότι πρέπει να ξεκινήσεις λέγοντας ότι οι άλλοι είναι λάθος, όχι τόσο με την έννοια της Ποππεριανής διαψευσιμότητας, όσο για να τους βγάλεις λάθος για να τονώσεις το εγώ σου κλπ. Ας επιστρέψουμε στις δύο διασημότητες, που αναφέραμε πριν. Για τους περισσότερους από εμάς ο Αϊνστάιν, φαντάζομαι, είναι η μεγαλοφυία που άλλαξε τον τρόπο, που βλέπουμε τον κόσμο, αλλά για πολύ μεγάλο διάστημα η κοινωνία του δεν έβλεπε, ποιός ήταν, με αποτέλεσμα ο μεγάλος Αϊνστάιν να είναι υπάλληλος σε ένα γραφείο ευρεσιτεχνιών. Όμως, όπως ισχυρίζεται αυτός ο συγγραφέας, η θητεία του μεγάλου φυσικού σε αυτό το γραφείο δεν ήταν αρνητική, αλλά θετική δίνοντας του την απαραίτητη πειθαρχία στον τρόπο ανάπτυξης των συλλογισμών του, όταν ανέπτυσσε την θεωρία της σχετικότητας. Δεν ξέρουμε, βέβαια, εάν ο ίδιος ο Αϊνστάιν το συνειδητοποιούσε αυτό ή και έλεγε από μέσα του «Θα εκμεταλλευθώ την εμπειρία μου θετικά» κλπ, κάτι που θυμίζει αποτυχημένη pop psychology. Ίσως, απλώς να μην μεμψιμοιρούσε την τύχη του και να αναμασούσε το πού θα έπρεπε να βρίσκεται κλπ. Το πιθανότερο, λοπόν, είναι αυτή η εικόνα με τον Αϊνστάιν να περιεργάζεται μια πυξίδα, ενώ ήταν παιδί να μην είναι τίποτα άλλο, παρά μια εξωραϊσμένη εκ των υστέρων αφήγηση.
Ο δε Βέντρις, όσο θυμάμαι από εδώ και εάν δεν με απατά η μνήμη μου, δεν προσπάθησε να αποδείξει ότι η Γραμμική Β’ ήταν γραπτή μορφή των ελληνικών της εποχής, ούτε να διαψεύσει τις υποθέσεις των κλασσικών φιλολόγων. Είχε το ταλέντο να ξεχωρίσει τις καταλυτικές επισημάνσεις της Alice Kober, αλλά και να εφαρμόσει μια διαφορετική μέθοδο στην προσπάθεια αποκρυπτογράφησης.
Υπάρχει επίσης και το θέμα των ικανοτήτων, όπως και της ευφυίας. Προφανώς, όλοι αυτοί για τους οποίους θαυμάζεις και διαβάζεις να ήταν πιο ευφυείς από εσένα. Είναι ο συμμαθητής σου, που ενώ εσύ διάβαζες με τις ώρες παλεύοντας να βγάλεις τα μαθήματα, αυτός, ήδη, ήταν έξω. (τώρα γιατί έχω την αίσθηση ότι παρόμοιο σχόλιο έχει κάνει και αυτός σε κάποια του ανάρτηση;) Τον βλέπεις σήμερα, επιτυχημένο επαγγελματία, και αναγνωρίζεις και εσύ ότι δεν βρίσκεται εκεί με μέσο (ή τουλάχιστον αυτό έπαιξε ελάχιστο ρόλο), αλλά με την αξία του. Δεν έχει νόημα να τον ζηλεύεις, αλλά ούτε και να τον θαυμάζεις με λατρευτικό τρόπο.
Μπορεί, βέβαια, να μην ήταν πιο έξυπνος από εσένα. Μπορεί να ήταν πιο τυχερός, ή μπορεί και τα δύο. Με την δε λέξη «τύχη» εννοώ το να μην έχει παρασυρθεί από το περιβάλλον, από τις μόδες, από το τί ζητά η αγορά κλπ, από τί έχει την ψευδαίσθηση ότι είναι καλός, από την πίεση των γονιών του αλλά να έχει βρει το «κάλεσμά» του. Μην το οπτικοποιείς μόνο με τους πλούσιους και διάσημους. Σκέψου την εξής εικόνα: Ο μπογιατζής (ένα επάγγελμα, που υποθέτω λίγοι το θεωρούμε αξιοζήλευτο και που ούτε προφανώς κάνει τον φορέα του να ανήκει στους πλούσιους), που έρχεται να σού βάψει το δωμάτιο και που επιμένει στα χρώματα που σού προτείνει αντί για τις δικές του ιδέες. Βλέπεις την ευτυχία στο πρόσωπό του, όταν εργάζεται, ενώ στο τέλος παραδέχεσαι ότι καλώς και επέμενε στην άποψή του να χρησιμοποιηθούν άλλες αποχρώσεις από αυτές, που σκεφτόσουν.
Ενδεχομένως κιόλας να σκέφτεσαι ότι σε «αυτόν τον άλλο κόσμο, που είναι εφικτός» να είχες μπορέσει να ξεδιπλώσεις τα ταλέντα σου. Ακούς εξάλλου και τις νοσταλγικές αφηγήσεις αυτών που τον βιώσαν. Όμως, πρέπει να ξέρεις ότι η νοσταλγία τους οφείλεται κατά πολύ στο ότι η κατάρρευση του δυστοπικού τους κόσμου δεν αντικαταστάθηκε από την ουτοπία. Ο δικός μας κόσμος στον οποίο προσήλθαν έχει και αυτός τις δικές του αδυναμίες. Επιπλέον, αποδείχθηκε ότι η «επιστημονική» οργάνωση της κοινωνίας δεν ανταποκρινόταν ούτε στις ανάγκες και επιθυμίες της κοινωνίας, ούτε του ατόμου, ενδεχομένως μόνο ίσως στις ιδεοληψίες του ηγέτη. Από την άλλη, βέβαια, σε μια τέτοια κοινωνία μπορείς ευκολότερα να κατηγορείς τους άλλους. Σε αυτήν, όμως, που ζεις, εάν και υπάρχουν ΚΑΙ βάσιμες κατηγορίες έναντι των άλλων για την πορεία σου στην ζωή, φέρεις και εσύ μέρος της ευθύνης, όσο και εάν σε στεναχωρεί να το παραδεχθείς.
Νομίζω ότι είναι καιρός να πάψεις να οικτιρείς τον εαυτό σου, να τον θεωρείς άτυχο και να ζηλεύεις τους επιτυχημένους. Μπορείς να τους θαυμάζεις και να τους έχεις πρότυπο, αλλά φρόντισε να είναι ισορροπημένα. Να μην σε κάνουν να αισθάνεσαι άτυχος, ανίκανος και ότι ποτέ δεν θα καταφέρεις κάτι.
Μην τιμωρείς τον εαυτό σου, αλλά από την άλλη να είσαι ειλικρινής: Όσο υπερηφανεύεσαι πχ ότι δεν βλέπεις τηλεόραση, άλλο τόσο είσαι περήφανος ότι είσαι ενημερωμένος στις «σίζον» κάμποσων σήριαλ, που είτε «κατεβάζεις» ή βλέπεις σε dvd.
Επίσης σταμάτα να ανεβάζεις inspirational quotes και βίντεο από την προσωπικότητα που θαυμάζεις. Εάν αυτή έκανε το ίδιο με εσένα, το πιθανότερο θα ήταν να μην είχε επιτύχει αυτά για τα οποία κέρδισε τον δημόσιο θαυμασμό.
Αντιθέτως, ξεκίνησε τις προσπάθειες να βρεις/υλοποιήσεις το όνειρό σου. Δεν θα ήταν άσχημη ιδέα να ζητήσεις βοήθεια από ειδικούς. Το ένστικτό σου μπορεί να σε ξεγελάσει, όπως και οι καλοπροαίρετες συμβουλές συγγενών και φίλων.
Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να μην παρασυρθείς από μεγάλους στόχους. Εάν το όνειρό σου είναι η ζωγραφική «Πικάσσο» θα γίνεις σιγά-σιγά. Για αρχή βάλε στόχο να σηκωθείς από τον καναπέ σου και να εγγραφείς σε μια σχολή (ακόμα και εάν είναι η μαζική του δήμου), για την συνέχεια να μάθεις να πιάνεις το μολύβι.
Φυσικά, τίποτα δεν σού εγγυάται ότι η πορεία σου είναι προδιαγεγραμμένη προς την «φήμη», την «δόξα» ή ό,τι άλλο έχουν οι διασημότητες και τους ζηλεύεις. Τουλάχιστον, όμως, θα έχεις προσπαθήσει. Εξάλλου εκτός από τις διασημότητες, δεν ζηλεύεις τους γνωστούς σου οι οποίοι κάνουν κάτι παραπάνω από δουλειά-τηλεόραση (ή χαζολόγημα στον υπολογιστή)-ύπνο;
Σκέψεις ενός ντροπαλού-Μπλο(γ)κ σκεψογραφίας 