Μία «κλασσική» άποψη, η οποία κυκλοφορεί σε σχέση με την εκμάθηση της Γερμανικής γλώσσας, είναι ότι μοιάζουν πολύ με τα Ελληνικά, οπότε και είναι ευκολότερη η εκμάθησή τους. Η άποψη αυτή συνδέεται συνήθως με τα Αγγλικά, τα οποία θεωρούνται να είναι δυσκολότερα. Υποθέτω ότι οι ομοιότητες αναφέρονται στο ότι η Γερμανική έχει ένα πλουσιότερο κλιτικό σύστημα σε σχέση με την Αγγλική, η οποία έχει υποστεί αρκετές «απλοποιήσεις». Καθώς η Ελληνική είναι και αυτή γλώσσα με πλούσιο κλιτικό σύστημα η «λογική» της Γερμανικής γίνεται ευκολότερα κατανοητή.

Ως εδώ καλά και πολύ πιθανόν να ισχύουν ως έναν βαθμό, διότι πολλές φορές η συζήτηση εκτρέπεται σε κάτι, που ενδεχομένως να μην διαφέρει και πολύ από τον «Λερναίο Μύθο«, αλλά και γλωσσικής κατάταξης και συμπαρομαρτούντος ρατσισμού. Εδώ χρειάζεται μια διευκρίνιση. Από την Γερμανία ξεκίνησαν οι Παγκόσμιοι Πόλεμοι, αλλά και η συστηματική προσπάθεια εξάλειψης μιας θρησκευτικής και πολιτιστικής κοινότητας. ‘Ομως, αυτό δεν σημαίνει ότι αυτοί, που πιστεύουν στην «ανωτερότητα» των Γερμανικών ενστερνίζονται τέτοιες απόψεις. Θα μπορούσαν να βρουν φαντασιακή ανωτερότητα (μετά τα Ελληνικά, βέβαια) και στην γλώσσα του πιο φιλήσυχου λαού του κόσμου. Εξάλλου, ήταν μετά που άρχισα να μαθαίνω την γερμανική τότε στο Δημοτικό (και παράλληλα με αυτήν στοιχεία την γερμανικής κουλτούρας καθημερινότητας κλπ), που άρχισα να θεωρώ βλακώδη -το λιγότερο- ανέκδοτα του τύπου: «Ένα Εβραιόπουλο καληνυχτίζει το σαπούνι».

Τα Γερμανικά είναι κλιτά (περισσότερο από τα Αγγλικά). Επίσης έχουν κρατήσει και το χαρακτηριστικό της τμήσης. Όπως οι ομηρικοί ήρωες περί τους πόδας πέδιλα εδέσαντο, ή όπως αλλοιώς μπορεί να το έλεγαν,  έτσι και ο σύγχρονος Γερμανός δεν unterschreibt den Brief,αλλά schreibt den Brief unter (στμ δεν υπογράφει το γράμμα, αλλά γράφει το γράμμα υπό). Το πιθανότερο είναι να είναι οι Γερμανοί άμεσοι απόγονοι των ομηρικών αρχαίων Ελλήνων. Οι περισσότεροι, όμως, σύγχρονοι θεματοφύλακες της γλώσσας μας, αλλοιωμένοι από την γενικότερη γλωσσική παρακμή αυτό, δεν το έχουν συνειδητοποιήσει.

Ευτυχώς, όμως, έχουν συνειδητοποιήσει κάτι άλλο. Η αγαπημένη τους ατάκα στην ζήλεια τους για τα Γερμανικά και στην διεκτραγώδηση της γλωσσικής μας παρακμής είναι η εξής: «Οι Γερμανοί έχουν κρατήσει την δοτική, σε αντίθεση με εμάς- ωιμέ- που την έχουμε καταργήσει και την έχουμε αντικαταστήσει κυρίως από την γενική». Τους ακούς να μιλούν για την δοτική και νοιώθεις το στόμα τους να γεμίζει. Αισθάνεται κανείς ότι βρίσκονται σε γλωσσολογικό οργασμό. Είμαι σίγουρος πως όσοι έχουν συνειδητοποιήσει ότι και το ρήμα helfen συντάσσεται με δοτική, έχουν φτάσει σε ανώτερα επίπεδα ηδονής βιώνοντας το αντίστοιχο ερεθισμού του γλωσσικού «σημείου G».

Όμως, τελικά, είναι  «ανώτερη» η δοτική από την γενική; Γιατί; Επειδή «καταργήθηκε»; Επειδή ως μέρος της παλαιότερης μορφής της γλώσσας φέρει το βάρος της «ρομαντικής πατίνας του χρόνου»; Και πόσο μπορούμε να μιλάμε για «ανωτερότητα» της δοτικής, όταν μπορούμε -σχεδόν με σιγουριά- να υποθέσουμε πως εάν η δοτική είχε διασωθεί, αλλά «καταργηθεί» η γενική θα κλαίγαμε για την απώλεια της τελευταίας;

Εξάλλου, πόσο ισχύει το ότι «καταργήθηκε» η δοτική; Δόξα τω Θεώ, συνεχίζουμε να γράφουμε και να λέμε «Δόξα τω Θεώ», ενώ «, θέλετε επειδή υπάρχει και μια αντιστεκόμενη ομάδα σοβαρής (ή μη-σοβαρής) (νεο)καθαρεύουσας, θέλετε επειδή πολλές φορές έχει πιο στυλ να πεις «βοηθεία των φίλων μου αποκόλλησα το αυτοκίνητο από τις λάσπες (πολλοί θα πουν «των λασπών») από το να πεις «με την βοήθεια των φίλων μου ξεκολλήσαμε το αμάξι από τις λάσπες» η δοτική συνεχίζει να υπάρχει και ίσως και περιθοριακά ενισχύεται. Δεν έχει, λοιπόν, «καταργηθεί», αλλά έχει περιέλθει σε ουσιαστική αχρησία. Απλώς, το «καταργηθεί» είναι για να δημιουργεί εντυπώσεις και συγκινήσεις, να φέρουμε στον νου μας εικόνες σταλινικών ή φασιστικών οργάνων εξουσίας μέλη μιας κατασταλτικής αστυνομίας της γλώσσας και της σκέψης να καίνε βιβλία, που περιέχουν την δοτική και να βασανίζουν ανθρώπους, που την προφέρουν, να χωρίζουν ευσταλείς νέους και λυγερόκορμες κοπέλες ευρισκομένους εν έρωτι κλπ (κάποιοι, όμως, αντιστέκονται..Αυτή, προφανώς είναι η συνέχεια της ιστορίας).

Εξάλλου, εάν η Γερμανική δεν «κατάργησε» την δοτική, τί να πούμε για τα Λατινικά, ήδη από τότε!, που δεν «κατάργησαν» ΚΑΙ την αφαιρετικη, ή με την τσεχική -ενδεικτκά- που έχει τόσο τοπική, όσο και οργανική; Εάν δε φύγουμε από το πεδίο των Ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, τα Φιλλανδικά μας ξεπερνάν κατά πολύ στην μη-κατάργηση, εάν δεν υπάρχουν και άλλα παραδείγματα.

Παρ’ όλο, βέβαια, που η Αγγλική είναι «παρηκμασμένη» γλώσσα σε σχέση με την Γερμανική, η τελευταία είναι λιγότερο διαδεδομένη από την πρώτη. Δεν γνωρίζω, εάν ανάμεσα στα άλλα είναι το εμπόριο, το οποίο διέδωσε και απλοποίησε τα Αγγλικά, ή εάν η ευκολία των Αγγλικών συνετέλεσε στο να γίνουν η γλώσσα του εμπορίου κλπ. Ανάλογες περιπτώσεις υπάρχουν και με την Ολλανδική, αλλά και με τα Μεσαιωνικά «Κάτω Γερμανικά» της Χάνσα. «Απλούστερες» δομές και γλώσσες, αλλά ισχυρές στο εμπόριο. Περισσότερο έχουν επιρρεάσει, παραδείγματος χάρη, τα «χανσεατικά Γερμανικά» τις Σκανδιναυικές γλώσσες, παρά τα «επίσημα».

Κάτι ανάλογο μπορούμε να παρατηρήσουμε και στα καθ’ ημάς. Ήταν η Αττική διάλεκτος που διαδόθηκε και έγινε πανελλήνια και μετέπειτα Μεσογειακή lingua franca. Αντιστοίχως και αυτή ήταν και εμπορική γλώσσα και απλούστερη σε σχέση π.χ  με τις δωρικές διαλέκτους, που ήταν συντηρητικότερες και ενδεχομένως πιο δύσχρηστες στο εμπόριο. Ακόμα, όμως, και σε πιο σύγχρονες εποχές μπορούμε να παρατηρήσουμε ένα ανάλογο φαινόμενο. Πολλοί από εμάς, πορφανώς για να τονίσουμε την σχέση μας με την Ευρώπη, για να δείξουμε ότι ανήκουμε στην Δύση, θα πούμε για διάφορες λέξεις ότι «είναι Ιταλικές» και τις περισσότερες φορές θα έχουμε δίκιο. Υπάρχει, όμως, μια σημαντική λεπτομέρεια. Στην πραγματικότητα οι λέξεις αυτές δεν είναι Ιταλικές με την έννοια της επίσημης Ιταλικής, που βασίζεται κυρίως στις διαλέκτους της Τοσκάνης, αλλά Βενετικές. Σκεφτείτε το: Δεν σκεπαζόμαστε με *κοπέρτες, ούτε μια κατάσταση είναι χαοτική *απέρτα-κοπέρτα, ούτε την αλυσίδα την αποκαλούμε και *κατένα κλπ. Αντιθέτως έχουμε κουβέρτες, αβέρτα κουβέρτα και καδένες κλπ. Είναι ενδιαφέρουσα μάλιστα και η εξής σύμπτωση: Ο 19ος αιώνας (νομίζω) χαρακτηρίζεται και από την εισαγωγή λέξεων και φράσεων από την γαλλική γλώσσα. Τα Βενετικά, όπως και τα Γαλλικά, ανήκουν στον ίδιο υποκλάδο των Ρωμανικών γλωσσών, μπορούμε να υποθέσουμε την επιρροή ενός κελτικού υποστρώματος, ενώ τα (επίσημα) Ιταλικά ανήκουν σε έναν άλλο. Έτσι πλαί στις κουβέρτες μπήκαν ταιριαστά και τα κουβρ-λι κλπ. Ενδεχομένως εκτός από την Βενετική να υπάρχουν και επιρροές από διαλέκτους και γλώσσες της Ιβηρικής χερσονήσου, Καταλανικές μάλλον, όπως μάς δείχνουν οι τίτλοι του Δούκα των Αθηνών και Δούκα των Νέων Πατρών.

Ένα σχόλιο »

  1. Ο/Η Abravanel λέει:

    Το δύσκολο με τα αγγλικά είναι οι πολλές εξαιρέσεις και ιδιωματισμοί σε σχέση με τα γερμανικά.

    Η επιλογή να μάθω γερμανικά στην δική μου περίπτωση δεν έγινε προφανώς από εμένα αλλά ήταν πατρική εντολή αλλά με την ρητή εντολή να μην μιλιέται ποτέ στο σπίτι – όταν έκανα επαναλήψεις άλλαζε δωμάτιο η μητέρα μου. Ποτέ όμως δεν είχαμε πρόβλημα με τις γερμανόγλωσσες ταινίες, τα γερμανικά προϊόντα ή τους ίδιους τους Γερμανούς στην προσωπική ζωή, μόνο με την γλώσσα όταν την μιλούσα εγώ. Δεν ξέρω γιατί.

    Εεεμ, αυτό – απλώς διαβάζοντας το κείμενο μου ξύπνησε αυτή η ανάμνηση.

  2. Ο/Η firiki2010 λέει:

    1 Το παράδειγμα με το unterschreiden δεν είναι σωστο. Ich unterschreide den Brief (υπογράφω το γράμμα). ΠΟΤE ich sscreibe den Brief unter ! Aλλη περίπτωση ρήματα όπως anziehen,abfahren, mitnehmen κλπ
    2 Η Γερμανική είναι πιο εύκολη για ένα Ελληνα παρά για ένα Εγγλέζο γιατί οι δομές της Γερμανικής είναι «αναγνωρίσιμες» και κατανοητές από ένα Ελληνα (αρθρα, διαφοροποίηση καταλήξεων κλπ) ενώ για ένα Εγγλέζο είναι ένας «καινούργιος κόσμος»

    • Ο/Η Ντροπαλός λέει:

      Καλησπέρα,
      Ευχαριστώ για την διόρθωση. Δεν το θυμόμουν. Στην αρχή σκεφτόμουν να βάλω το aufwachen, `ich wache auf, αλλά η μετάφραση θα έπρεπε να είναι *Υπνίζομαι από, οπότε το ανύπαρκτο ρήμα θα συγκέντρωνε την προσοχή σε σχέση με την διαφορετική σύνταξη ελληνικών και γερμανικών, που ήθελα να καταδείξω.
      Δεν είμαι πολύ σίγουρος για το δεύτερο. Και οι τρεις γλώσσες ανήκουν στις ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, όμως, τα αγγλικά και τα γερμανικά έχουν μεγαλύτερη σχέση μεταξύ τους σε σχέση με τα ελληνικά.

      • Ο/Η firiki2010 λέει:

        Από πλευράς λεξιλογίου σαφως και υπάρχει μεγαλύτερη συγγένεια Αγγλικών- Γερμανικών. Είναι το μόνο σημείο που ο Εγγλέζος διευκολύνεται. Από πλευράς δομής όμως του φαίνεται εντελώς τρελλό τα άρθρα ,οι αλλαγές καταλήξεων στις πτώσεις κλπ
        Ενα καλό ρήμα για να το χρησιμοποιήσεις στο παράδειγμα σου θα ήταν ίσως το aufnehmen.

  3. Ο/Η Penelope λέει:

    Λοιπόν συμφωνώ με to firiki2010 kai εγώ βρήκα τα γερμανικά πιο ‘λογική’ γλώσσα και πιο κατανοητή. Hταν αυτό που λέμε ‘make sense to me’. Tα αγγλικά με τους ιδιωματισμούς και την προφορά του εκάστοτε εκεί στο νησί ακόμα μετά από τόσα χρόνια μου φαίνεται πολύ τρικι. Αλλά η ευκολία με τα αγγλικά είναι ότι αν ξέρεις 100 λέξεις αγγλικές(που ο μέσος μη αγγλοφων εχει στην στη κατοχή του) μπορείς και να μιλήσει και να συννενοηθεί άνετα, κάτι που δεν ισχύει το ίδιο και για τα γερμανικα.

    • Ο/Η Ντροπαλός λέει:

      Καλημέρα,
      Ω, ναι «χτυπιέται» κανείς χρόνια με τα Γερμανικά, τα Γαλλικά παίρνει πτυχία, διπλώματα και με το ζόρι μπορεί να διαβάσει το απλούστερο μονόστηλο στην tabloid και έρχεται ο άλλος που «έμαθε» αγγλικά ακούγοντας τσάτρα πάτρα μερικά τραγούδια και διαβάζει, αλλά και μιλά με μεγαλύτερη άνεση. Αδικία!!!

      Δεν γνωρίζω, εάν τα Γερμανικά έχουν περισσότερες ή λιγότερες προφορές σε σχέση με τα Αγγλικά, αλλά υποθέτω ότι ρόλο θα παίζει και η μεγαλύτερη κανονιστική κουλτούρα της Γερμανίας σε σχέση με το ΗΒ. Εννοώ ότι είναι πολύ πιθανόν στην Γερμανία να δίνεται περισσότερο έμφαση στην σωστή-«επίσημη» γλώσσα σε σχέση με το ΗΒ, όπου ενδεχομένως να υπάρχει μεγαλύτερη χαλαρότητα.

  4. Ο/Η Δημήτρης λέει:

    Πως γίνεται να γράφεις ένα άρθρο για τα Γερμανικά όταν δεν ξέρεις Γερμανικά; Το παράδειγμα με το unterschreiben είναι τραγικό, αλλά ακόμα και στα χωριζόμενα ρήματα (trennbare verben), ο χωρισμός προθέματος συμβαίνει υπό συνθήκες. (πχ. δευτερεύουσες προτάσεις)
    Όσο για την σύγκριση Αγγλικών με Γερμανικά, δεν υπάρχει σ΄γκρηση. Τα Αγγλικά είναι ΑΠΕΙΡΩΣ πιο εύκολα και γι’ αυτό έχουν κατακτήσει τον κόσμο. Μιλάω Αγγλικά σχεδόν σε επίπεδο μητρικής και άπταιστα Γερμανικά. Στα Γερμανικά ΔΕΝ υπάρχει περίπτωση να μην κάνει κάποιος λάθη, ειδικά αν τα έχει μάθει μεγάλος. Στα Αγγλικά οι παγίδες είναι ελάχιστες.

    • Ο/Η Ντροπαλός λέει:

      Καλησπέρα,
      Το θέμα δεν είναι τόσο τα Γερμανικά ή τα Αγγλικά όσο οι φαντασιώσεις σε σχεση με την γλώσσα και η εξιδανίκευση του παρελθόντος.
      Δεν ξέρω, εάν οι παγίδες είναι λιγότερες ή περισσότερες στα Αγγλικά (και εγώ εκεί συγκλίνω, βέβαια). Μπορεί να είναι και «ανεκτικότερα» τα Αγγλικά και ίσως εκεί να βρίσκεται και η αρετή τους. Εκεί που σε άλλες γλώσσες βλέπουν «πσρακμή» και «λάθη» για να τα αποδεχθούν μετά από χρόνια η Αγγλική τα αποδέχεται γρήγορα και προχωρά στα ουσιαστικότερα.
      Εντάξει δεν μιλώ άπταιστα Γερμανικά, αλλά έχω κάνει αρκετά χρόνια.
      Καλές γιορτές!

Σχολιάστε