Λατινικά

Σύμφωνα με το νέο σύστημα Πανελλαδικών εξετάσεων, τα Λατινικά καταργούνται από εξεταζόμενο μάθημα για να αντικατασταθούν από την Κοινωνιολογία. Υποθέτω ότι θα υπάρχουν αρκετοί βάσιμοι λόγοι, τόσο για να παραμείνουν, όσο και για να αντικατασταθούν τα Λατινικά από την Κοινωνιολογία ή από οποιοδήποτε άλλο μάθημα. Το θέμα είναι οι λόγοι να είναι βάσιμοι. Να μην ζητάται π.χ η μη-αντικατάσταση των Λατινικών, λόγω της αδράνειας ότι αυτό ήταν το εξεταζόμενο μάθημα τόσα χρόνια.

Προσωπικά θεωρώ ότι είτε οι λόγοι για την αντικατάσταση των Λατινικών είτε  δεν ήταν βάσιμοι, είτε έπεσαν θύμα της «ιδεολογικής θέασης» της Κοινωνιολογίας. Με την «ιδεολογικη θέαση» δεν εννοώ το πόσο χρήσιμη αποτιμά κανείς ουδέτερα την κοινωνιολογία, ή οποιο άλλο γνωστικό αντικείμενο,  σε σχέση με άλλα γνωστικά αντικείμενα, αλλά το πόσο χρήσιμη είναι εν σχέσει με άλλα γνωστικά αντικείμενα υπό το πρίσμα συγκεκριμένου πολιτικού προσανατολισμού.

Όλα τα γνωστικά αντικείμενα έχουν την δική τους αξία και συνεισφέρουν αντιστοίχως στην κατανόηση του κόσμου και μπορούν να θεραπευθούν από οποιονδήποτε θέλει να εντρυφήσει σε αυτά και η επιθυμία του συμβαδίζει με το ταλέντο του και την ικανότητά του. Παρ΄όλ’ αυτά θεωρούμε και σπρώχνουμε τα αγόρια να γίνουν μηχανικοί και τα κορίτσια φιλόλογοι. Αυτό δεν είναι πάντα επιτυχής στρατηγική. Όχι διότι μπορεί να βρεθούν και κορίτσια μηχανικοί, αλλά γιατί μπορεί κορίτσια φιλόλογοι να μην είναι φτιαγμένα για αυτό (και το αντίστοιχο για τα αγόρια). Κατ’ αντιστοιχία, λοιπόν, περιμένουμε τους Δεξιούς κλπ να σπουδάσουν Διοίκηση Επιχειρήσεων και Χρηματοοικονομικά και τους Αριστερούς Κοινωνιολογία και Ανθρωπολογία. Επιλογή, βέβαια, σπουδών με τέτοια κριτήρια δεν μπορεί να θεωρηθεί επιτυχημένη προφανώς.

Νομίζω καταλαβαίνετε, πού θέλω να καταλήξω, εάν και -φυσικά- παραμένει εικασία. Δεν διέκρινα κάποια τέτοια ρητή ερμηνεία από τους ιθύνοντες Μήπως η επιλογή της κοινωνιολογίας έγινε επειδή η sociology μπορεί να θεωρηθεί πιο social- ιστικό, Αριστερό γνωστικό αντικείμενο σε σχέση με τα παλαιά (και προφανώς «συντηρητικά» ) Λατινικά;

Τα παραπάνω, βέβαια, αποτελούν εικασίες. Νομίζω, όμως, ότι αντικειμενικά και με βάση τις δηλωσεις των επισήμων οι λόγοι για αυτήν την αντικατάσταση δεν ήταν βάσιμοι. Οι λόγοι που δόθηκαν ήταν ότι τα Λατινικά είναι «μονοσήμαντα» και λίγο πολύ μόνο για τους φιλολόγους. Νομίζω ότι δεν είναι μόνο για τους φιλολόγους και η γενικότερη χρησιμότητα που βρίσκω στα Λατινικά δεν είναι ότι «χωρίς αυτά δεν μπορεί κανείς να μάθει σωστά την νομική». Αφ’ ενός επαρκής γνώση της Νομικής δεν σημαίνει απλώς το να πετά κανείς Λατινικά αποφθέγματα, αφ’ ετ’ερου η συνεισφορά των Ρωμαίων στην Νομική επιστήμη μπορεί να αναλυθεί, σχολιασθεί κλπ από βιβλία σε σύγχρονες γλώσσες και με εμβάθυνση στην ουσία του κειμένου, παρά στην γλωσσική του μορφή.

Εάν το σκεφτούμε βαθύτερα το ζήτημα δεν είναι τόσο το γιατί έφυγαν τα Λατινικά από την εξεταστέα -για τα σχετικά Πανεπιστημιακά τμήματα- ύλη, αλλά γιατί δεν διδάσκονται τα Λατινικά και ευρύτερα ο Ρωμαϊκός πολιτισμός στην εκπαίδευση, πέρα από τις δύο τελευταίες τάξεις θεωρητικής κατέυθυνσης  του Λυκείου· και αυτό μια αβλεψία που μπορεί να χρεωθεί και σε συντηρητικές ηγεσίες του Υπουργείου Παιδείας και αντιστοίχως κυβερνήσεις. Με λίγα λόγια το πιο σημαντικό ζήτημα είναι γιατί δεν διδάσκονται τα Λατινικά/Ρωμαϊκός πολιτισμός σε περισσότερες τάξεις, στην Γενική Παιδεία, με ύπαρξη προφανώς εμβάθυνσης στην θεωρητική κατεύθυνση.

Ο Ρωμαϊκός πολιτισμός αποτελεί μέρος του κλασσικού πολιτισμού, αλλά δυστυχώς τείνουμε να τον αγνοούμε. (Εδώ μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Λατινιστή Θεόδωρου Παπαγγελή) Δεν ξέρω εάν οφείλεται στο ότι και ο Ελληνικός πολιτισμός αποτελεί και αυτός μέρος ( το οποίο ναρκισσιστικά το ταυτίζουμε με το όλον) ή έαν ρόλο παίζει και η Ορθόδοξη Εκκλησία και η όποια αντιπαλότητα ανέπτυξε προς την Καθολική, η οποία ενδεχομένως παρέσυρε και την πρόσληψη του Ρωμαϊκού πολιτισμού.

Εδώ ένα ενδιαφέρόν άρθρο, το οποίο προφανώς είναι πιο συγκροτημένο από την ανάρτησή μου.